برای دام و طیور

در سالهای اخیر تحقیقات گسترده ای در مورد اثرات آنتی بیوتیک ها و باقیمانده­های دارویی در گوشت طیور صورت گرفته است و رسانه­های جمعی با روند رو به رشدی به تبلیغ محصولات ارگانیک و فرآورده­های دامی با حداقل استفاده از مکمل­ها و داروهای شیمیایی روی آورده اند. به عنوان مثال پرورش و عرضه مرغ بدون استفاده از آنتی بیوتیک پاسخی به این روند بوده است.

هرچه افراد و افکار عمومی از عوارض جانبی خطرناک داروهای آنتی بیوتیکی شیمیایی مطلع تر می­شوند میزان تقاضا برای محصولات ارگانیک افزایش پیدا می­کند.در حالی که میتوان با استفاده از جایگزین­های ضدمیکروبی و آنتی بیوتیکی طبیعی به سودآوری بالاتر و در عین حال عرضه گوشت سالم و با حداقل استفاده از آنتی بیوتیک ها نایل شد.

با توجه به ممنوعیت استفاده از آنتی بیوتیک کلرامفنیکل در مرغداری ها، استفاده از مکمل­های غذایی و دارویی جایگزین و طبیعی و بدون آثار سو می­تواند تاثیر بسزایی در کاهش مرگ و میر و خطرات ناشی از آنفلوانزا و انتقال آن به انسان، در طیور داشته باشد.  به صورت سنتی هم پرورش دهندگان مرغ از گیاهان دارویی برای افزایش وزن و یا تعداد تخم مرغ استفاده می­کرده­اند.

در این راستا شرکت گلاب و عرقیات افشار پس از تحقیقات گسترده، محصولاتی را برای استفاده مرغداری­ها تولید و توزیع می­کند که در این نوشتار به معرفی این فراورده­ها می­پردازیم.

عرق آویشن افشار:

آویشن چیست؟

آویشن Thymus vulgaris یکی از شناخته شده‌ترین گیاهان دارویی از تیره نعنا است. آویشن محتوی ۸/۰ تا ۶/۲ درصد اسانس است که قسمت اعظم آن را فنل ها، هیدروکربنهای مونوترپنی و الکل ها تشکیل میدهند. تیمول جز اصلی ترکیبات فنلی در آویشن است.

اسانس آویشن در عرق (تقطیر با بخار آب) تحصیل می­شود و عصاره آویشن یکی از مواد سازنده شربت های ضد سرفه است. اسانس فنلی آویشن  دارای خواص ضد باکتری، ضد قارچ و آنتی اکسیدان و آنتی بیوتیک است. از عرق آویشن به عنوان نگهدارنده طبیعی غذا نیز استفاده می­شود.[۱]

فرآورده‌های دارویی مختلفی از این گیاه ساخته شده و به طور گسترده مورد مصرف قرار می‌گیرد. از فرآورده‌هایی که به تأیید «نظارت بر امور دارو وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی» رسیده‌است می‌توان «شربت هانی تیم» و «شربت توسیان»، «قطره توسیگل»، «قطره توسیوین»، «قطره تیم آرتا» و «شربت تیمکس» «شربت تیمیان» و«شربت برونکوتیدی» را نام برد[۲]

تاثیرات آویشن بر روی طیور:

آویشن با تقویت سیستم ایمنی طیور، از عفونت­ها و آنفولانزای طیور که یکی از مهمترین عوامل مرگ و میر طیور است، پیشگیری می­کند.

در تحقیقات انجام شده به منظور مقایسه اثر استفاده از گیاهان با محرک های شیمیایی بر عملکرد رشد جوجه، مشاهده شده است که مصرف آویشن باعث کاهش مصرف غذا، بدون کاهش وزن، برای جوجه ها بوده و مرغهای پرورش داده شده با جیره غذایی حاوی آویشن دارای بیشترین ضریب تبدیل غذایی بوده­اند و همچنین در تمام مقاطع سنی رکوردگیری، میزان تلفات در گروهی که به جیره غذایی آن آویشن اضافه شده بود کمتر بوده است.[۳]

افزودن آویشن به جیره غذایی مرغ‌های تخم‌گذار باعث کاهش سطح کلسترول زرده تخم مرغ می‌شود، تحقیقات نشان داده است که عصاره گیاه آویشن میزان کلسترول را در جوجه های گوشتی کاهش داده است و در آزمایشات، درصد هماتوکریت و میزان هموگلوبین را در مقایسه با گروههای آنتی بیوتیک و شاهد بهبود داده است.[۴]

با توجه به مطالب ذکر شده می­توان با استفاده از عرق آویشن در جیره غذایی جوجه ها به نتایج مثبت ذکر شده دست یافت. لازم به یادآوری است که با توجه به نتایج مثبت ذکر شده، استفاده از این داروی گیاهی هزینه بسیار اندکی را در بر دارد و به صرفه اقتصادی مرغدار منتج می­شود.

عرق گزنه افشار:

گزنه چیست؟

گزنه گیاهی است علفی، چند ساله به ارتفاع نیم تا یک متر که غالباً به صورت خودرو در باغها و نقاط مرطوب می روید. تاریخ استفاده از این گیاه به زمانهای بسیار دور بر می گردد بطوری که از قدیم الایام در جهت رفع سرماخوردگی به کار می رفته است. ترکیبات شیمیایی گزنه یک گیاه غنی از منابع نیتروژنی است. در گیاه تازه ۵- ۶ درصد پروتیین و در گیاه خشک شده ۲۳-۲۴ درصد پروتیین وجود دارد. که در حدود ۷۰ درصد آن پروتیین قابل هضم است. چربی خام در برگ و ساقه در حدود ۳-۵ در صد است و در دانه در حدود ۱۰ % است. ویتامین های C ، K ، B2 ، اسید پانتوتنیک و اسید فولیک در آن وجود دارد. همچمین دارای تانن، موسیلاژ، نوعی ماده مومی، اسید فرمیک نیترات پتاسیم و کلسیم ، ترکیبات آهن دار و ماده اورتیسین است. گزنه در انسان دارای خواص کاهش قند خون و درمان دیابت است و اثرات درمانی این گیاه و بویژه ریشه آن در درمان پروستات به اثبات رسیده است و در اکثر داروهای ساخته شده بکار می رود.

تاثیرات گزنه بر روی طیور:

این گیاه از گذشته، به عنوان گیاهی عالی در پرورش طیور مطرح بوده است و از آن در افزایش تحم مرغ و افزایش وزن طیور و در پیشگیری و کنترل انگلهای روده ای طیور استفاده می کرده اند. از سایر خواص این گیاه موارد زیر را می توان برشمرد:

کمک در هضم و محرک رشد: علاوه بر اینکه گیاه گزنه درتغذیه و پرورش طیور به منظور افزایش وزن و اشتها از دیر باز مورد توجه بوده است. تحقیقات نشان داده است این گیاه در افزایش وزن مرغ های گوشتی تاثیر قابل توجهی دارد.

تامین نیاز های غذایی طیور:  این گیاه حاوی پروتئین، چربی، کلسیم، منگنز، فسفر، پتاسیم و ویتامین های C ، K ، B2 ، اسید پانتوتنیک و اسید فولیک ، است . دانه گزنه حاوی اسید لینولئیک است که یکی از اسید های چرب ضروری است.

افزایش تخم گذاری طیور: افزایش تولید تخم مرغ هم از لحاظ عددی و هم از لحاظ وزنی و حتی از لحاظ وزن و استحکام پوسته ، یکی از خواص ذکر شده برای گیاه گزنه است. طبق تحقیقات، این گیاه دارای اثرهای مثبتی بر عملکرد و میزان فراسنجه­های بیوشیمیایی و درصد سلول های ایمنی خون مرغ تخمگذار می­باشد.

نحوه استفاده: روش استفاده متداول از این محصول برای مرغداری ها، ۵ لیتر در هزار لیتر آب آشامیدنی جوجه و مرغ می­باشد. این مقدار مصرف در دوران مختلف عمر جوجه­ گوشتی و مرغ تخمگذار ثابت است.

منابع مورد استفاده در مورد گیاه گزنه:
۱٫ امین غلامرضا ، متداولترین گیاهان دارویی سنتی ایران دانشگاه علوم پزشکی تهران ۱۳۸۵

۲٫ زرگری علی . گیاهان دارویی جلد چهارم ۴۰۹ -۴۱۷ انتشارات دانشگاه تهران ۱۳۶۹
۳٫ عقیلی خراسانی ، محمد حسین ، مخزن الادویه
۴٫ میر حیدر، حسین . معارف گیاهی . دفتر نشر معارف اسلامی. ۱۳۷۵

۵٫ تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران بهار ۱۳۹۰; ۲۷(۱ (پیاپی ۵۱)):۱۱-۲۴٫

۶ -KWIECIEŃ M., WINIARSKA-MIECZAN A. Effect of addition of herbs on body weight and assessment of physical and chemical alterations in the tibia bones of broiler chickens. 14(4):705-715.
۷- PDR for herbal medicine. 2004 Third edition Thomson
۸- Moore Alana Poultry Plant Profiles. The Natural Vet.. Acres. February 2009 . Vol. 40, No. 2

برای کسب اطلاعات بیشتر و آشنایی با نحوه استفاده، با بخش تحقیق و توسعه کارخانه گلاب افشار، با شماره تلفن ۵۴۱۱۳۵۵-۰۵۱۱ تماس حاصل فرمایید.